Guadalajara. Miasto sztuki i Mariachi
Pierwszym moim właściwym przystankiem w Meksyku było położone u podnóża zachodniej części gór "Sierra Madre" miasto Guadalajara (wym. gładalahara) – kolebka "mariachi" i kulturowe serce Meksyku.
Guadalajara to także nazwa hiszpańskiej miejscowości – nazwa, którą przywieźli tu XVI-wieczni konkwistadorzy, budując "Nową Hiszpanię"
Z tego też okresu pochodzi zabytkowa wizytówka miasta – Katedra Guadalajary przy "Plaza de Arbas", a także piękna Bazylika Marii Panny w Zapopan. Ciekawym wyrazem synkretyzmu kultury europejskiej (zwłaszcza katolickiej i hiszpańskiej) oraz kultury oryginalnych plemion indiańskich są swoiste wydania Matki Boskiej charakterystyczne dla lokalnej tradycji. I tak w Bazylice w Zapopan oglądamy Maryję przebraną w charakterystyczną zdobioną, niebieską suknię, o lalkowym wyrazie twarzy, ulepioną... z kukurydzy na początku kolonizacji i przechowywaną do dziś jako relikwię. Zapopan jest trzecim najważniejszym ośrodkiem kultu Maryjnego (m.in. po Mieście Meksyk i Matce Boskiej z Guadelupy).
Z dziedzińca Bazyliki Marii Panny w Zapopan – na którym stoi także monument poświęcony papieżowi Janowi Pawłowi II-emu – możemy wejść do niepozornego a bardzo ciekawego muzeum poświęconego indianom Huichol (wym. hłiczol). Na ścianach wiszą bogato zdobione gobeliny, o
niewyobrażalnie wręcz intensywnych kolorach i fantazyjnych kształtach. W tle słychać nietypową hipnotyzującą muzykę o ograniczonym instrumentarium, ale porywającej rytmice. Huichol (co jest nazwą nadaną im przez Hiszpanów, sami siebie nazywają Wirikuta lub Wixarica) znani są z tego, że do religijnych ceremonii używają silnie halucynogennego kaktusa o nazwie pejotl (hisz. peyote), który rośnie na zamieszkiwanych przez nich pustynnych ziemiach "Nayarit".
Guadalajara jest uważana za stolicę el mariachi (ubranych w czarne stroje muzykantów, choć oryginalnie były to białe spodnie rolników), którzy dziś stanowią muzyczny dodatek do dań w restauracji "El Parian", w turystycznej dzielnicy "Tlaquepaque". Na ścianach tej kultowej restauracji wiszą gitary, skrzypce i inne muzyczne instrumenty. Gdy przychodzą mariachi, zdejmują ze ścian wiszący na haku wolny instrument i – po zebraniu się w mniejsze i większe (nawet kilkunastoosbowe) orkiestry – rozpoczynają grę przy bardziej obiecujących zarobek stolikach.
Dziś Guadalajara to miasto kosmopolityczne i nowoczesne, określane "kulturowym sercem Meksyku". Za sprawą licznych galerii i muzeów, oraz organizowanych festiwali, możemy tu doświadczyć wspaniałych wypraw do świata sztuki i muzyki środkowego Meksyku. Obok zdobionych muralami modnych dzielnic w przestrzeni ulicznej, możemy znaleźć tu także imponujące zbiory malarstwa najważniejszych meksykańskich muralistów umieszczone w przepięknych, post-kolonialnych gmachach zabudowy miejskiej.
Tak właśnie się przedstawia dawny szpital i baraki, a dziś centrum sztuki – "Instituto Cultural Cabañas". Możemy tu podziwiać olbrzymie murale słynnego malarza i muralisty Jose Orozco. W innym pięknym gmachu – w Muzeum Regionalnym Guadalajary – możemy z kolei zapoznać się z kompletnym szkieletem dawnego tutejszego autochtona – olbrzymiego mamuta, którego kości zostały znalezione w tym regionie.
Na promenadzie ulicy "Chapultepec" koncentruje się awangardowa część życia miasta. Tu są zlokalizowane najmodniejsze kawiarnie i kluby, na promenadzie trwają efektowne występy zespołów taneczno-muzycznych, grup "break-owych", a także inna, wesoła i spontaniczna aktywność, która
miesza się ze straganami z tradycyjnym rękodziełem lokalnych mniejszości etnicznych.
Guadalajara, jak przystało na miasto nowoczesne, posiada także wysoką kulturę rowerową, co sprawia, że każdej niedzieli zamykane są główne ulice dla ruchu samochodowego i miasto oddane zostaje dziesiątkom tysięcy rowerzystów. Ma to ten bardzo miły skutek dla pieszych, że przebywanie wówczas w centrum miasta nie wiąże się z uciążliwym hałasem i smrodem spalin, a gromady rowerzystów mają tendencję do życzliwości i optymizmu. Na jednej z takich zamkniętych ulic, nieopodal pięknego pomnika Minerwy, byłem także świadkiem zbiorowego tańca salsy, czego popularność zdaje się dobrze oddawać meksykańskiego ducha i wigor.
Geograficzna lokalizacja Guadalajary nieopodal południowo-zachodniego pasma gór Sierra Madre (co można tłumaczyć jako "Góry Matczyne") daje możliwość wielu mieszkańcom do pieszych wędrówek po parku narodowym, w którym mieści się piękny kanion "Barranca de Huentitan". Mieszkając w bezpośredniej okolicy, nie odmówiłem sobie zejścia w kanion i pieszej wędrówki do wiszącego kilka kilometrów dalej mostu nad rzeką Rio de Santiago.
Na zdj. Katedra Guadalajary.
Miasto Meksyk.
